Technologia chemiczna (3.3.PBN.CHE113)
Kierunek: CHEMIA – wszystkie specjalności
Punkty kredytowe: 6
Wykład
semestr 5, 45 godzin
Warunki zaliczenia: egzamin pisemny
Prowadzący: dr Katarzyna Dziubek
W trakcie wykładu omówione zostaną podstawy technologii chemicznej w tym czynniki oddziaływania na bieg reakcji, wybrane zagadnienia z termodynamiki, kinetyki i katalizy w ścisłym związku z przemysłowymi procesami chemicznymi, zasady technologiczne, drogi postępu produkcji i przenoszenia doświadczenia z jednych dziedzin do drugich, a także ze skali małej do większej, ochrona patentowa procesów technologicznych, ochrona warunków pracy i środowiska przyrodniczego. Scharakteryzowane zostaną podstawowe surowce przemysłu chemicznego, ich znaczenie, źródła i sposoby otrzymywania oraz kompleksowego wykorzystania, jak również wybrane współczesne wielkoprzemysłowe procesy technologiczne.
Szczegółowa problematyka wykładu: cel, zadania i znaczenie technologii chemicznej. Rozwój przemysłu chemicznego, polski przemysł chemiczny. Systematyka technologii chemicznej, operacje i procesy jednostkowe, etapy procesu technologicznego. Elementy klasyfikacji reaktorów. Jakość i koszt własny produkcji chemicznej. Przemysł chemiczny, a środowisko przyrodnicze. Podstawy technologiczne procesów chemicznych, zagadnienia kinetyki procesów przemysłowych. Istota i znaczenie katalizy, czas pracy katalizatora, modyfikowanie i aktywowanie katalizatora, pojęcie aktywności i selektywności, centra aktywne, katalizatory na nośnikach. Rozwój metody technologicznej: koncepcja chemiczna i technologiczna metody, bilanse materiałowy i energetyczny, zasady technologiczne, powiększanie skali procesów technologicznych, projekt procesowy. Ochrona patentowa procesów technologicznych, przedmiot i znaczenie dokumentacji patentowej. Surowce przemysłu chemicznego, charakterystyka, zasoby surowcowe, dostępność, jakość i cena surowca, kompleksowe wykorzystanie surowców, zagadnienia surowcowe w Polsce. Przemysłowy proces otrzymywania tlenu i azotu. Węgiel kamienny jako surowiec dla przemysłowej syntezy organicznej, metody przerobu węgla. Gaz ziemny i jego przerób. Gaz syntezowy i jego zastosowanie: metanol, synteza okso. Ropa naftowa i jej przerób. Przemysłowe źródła węglowodorów: otrzymywanie alkanów, alkenów, węglowodorów aromatycznych, synteza acetylenu. Amoniak i kwas azotowy. Nawozy azotowe. Kwas siarkowy i fosforowy. Przemysł sodowy. Ważniejsze procesy jednostkowe przemysłu organicznego w tym nitrowanie, sulfonowanie, alkilowanie, utlenianie. Przemysłowe procesy oparte o przerób etylenu, propylenu i acetylenu.
Konwersatorium
semestr 5, 15 godzin
Warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę (zaliczenie 3 kolokwiów)
Prowadzący: dr Katarzyna Dziubek
Celem zajęć konwersatoryjnych jest przede wszystkim pogłębienie i utrwalenie problematyki z zakresu podstaw technologii chemicznej, obejmujące przede wszystkim poznanie sposobów i metod odczytywania oraz opracowywania schematów technologicznych, metod obliczania bilansów materiałowych i energetycznych procesów technologicznych.
Treści merytoryczne zajęć konwersatoryjnych: metody odczytywania i opracowywania schematów technologicznych, bilans materiałowy procesów technologicznych oraz bilans energetyczny procesów technologicznych.
Literatura:
- Szarawara J., Piotrowski J.: Podstawy teoretyczne technologii chemicznej, WNT, Warszawa 2010.
- Schmidt-Szałowski K., Szafran M., Bobryk E., Sentek J.: Technologia chemiczna – Przemysł nieorganiczny, WNT, Warszawa 2013.
- Grzywa E., Molenda J.: Technologia podstawowych syntez organicznych, WNT, Warszawa 2000.
- Bogoczek R., Kociołek-Balawajder E.: Technologia chemiczna organiczna, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 1992.
- Synoradzki L., Wisialski J. (red.): Projektowanie procesów technologicznych. Od laboratorium do instalacji przemysłowej, OWPW, Warszawa 2006.
- Bogoczek R., Surowiec J.: Podstawy technologii chemicznej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 1988.
- Bortel E., Koneczny H.: Zarys technologii chemicznej, PWN, Warszawa 1992.
- Moledna J.: Technologia chemiczna. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1993.