Pani prof. dr hab. inż.

Maria Nowakowska

W dniu 17. czerwca 2017 r. zmarła Pani prof. dr hab. inż. Maria Nowakowska, wybitny naukowiec, twórca polskiej szkoły naukowej w zakresie chemii i technologii polimerów, niestrudzona organizatorka, prawy, serdeczny i życzliwy człowiek.

Pani Maria Nowakowska ukończyła studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej w 1954 r. i po półrocznej praktyce w zakładach chemicznych w Oświęcimiu podjęła pracę w Instytucie Ciężkiej Syntezy Organicznej „Blachownia” w Kędzierzynie-Koźlu (ICSO), gdzie przeszła kolejne szczeble kariery naukowej od asystenta aż do docenta. Podjęła wówczas badania w zakresie chemii i technologii polimerów oraz materiałów polimerowych, co zaowocowało opracowaniem pracy doktorskiej (1964 r.), a następnie rozprawy habilitacyjnej (1972 r.). Obydwa postępowania awansowe przeprowadzone były na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej. 

Od 1973 r. ówczesna Pani Docent Maria Nowakowska związała swoje dalsze życie zawodowe z opolską uczelnią, podejmując pracę w Instytucie Chemii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Pracę naukową rozpoczęła tu od budowania warsztatu badawczego i tworzenia zespołu naukowego. W 1984 r. nadano Jej tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego nauk chemicznych, a w 1991 r. Minister Edukacji Narodowej mianował Ją na stanowisko profesora zwyczajnego.

Pani Profesor Maria Nowakowska jest niekwestionowanym twórcą szkoły naukowej w zakresie chemii i technologii polimerów, obejmującej już trzy pokolenia naukowców. Badania w tej tematyce zainicjowała i rozwijała najpierw w kędzierzyńskim Instytucie, a potem w opolskiej uczelni. W obydwu tych instytucjach skupiała wokół siebie młodych współpracowników, których inspirowała do podjęcia pracy naukowo-badawczej. Wypromowała siedmiu doktorów, z tego trzy osoby z ICSO i cztery z opolskiej uczelni. Dwie osoby spośród Jej wychowanków to od lat samodzielni pracownicy naukowi, pod opieką których dotąd w sumie 12 osób zrealizowało pracę doktorską, a jedna osoba z tej ostatniej grupy, po habilitacji, wypromowała w zeszłym roku pierwszego doktoranta. Pani Profesor była też wspaniałym i cenionym wśród studentów nauczycielem akademickim. Kilkadziesiąt osób zrealizowało prace magisterskie pod Jej kierunkiem. Ponadto była recenzentem niezliczonej ilości prac magisterskich, 16 prac doktorskich, czterech habilitacyjnych, trzech wniosków o przyznanie tytułu profesora, wielu wniosków grantowych, kilku pozycji książkowych i szeregu artykułów naukowych. Jej dorobek naukowy obejmuje 85 publikacji naukowych, z których ostatnia ukazała się w 2007 r. oraz 46 patentów, z których ostatni został udzielony w 2007 r.

Wieloletnia działalność Pani Profesor najpierw w Wyższej Szkoły Pedagogicznej, a później w Uniwersytecie Opolskim zapisały się nie tylko ważnymi osiągnięciami naukowo-badawczymi i dbałością o rozwój młodej kadry naukowej. Zawsze pełna energii i niespożytych sił witalnych, pełniła szereg funkcji organizacyjnych i społecznych. Już w ICSO była kierownikiem Pracowni Poliolefin, a następnie Zakładu Poliolefin. Po rozpoczęciu pracy w Uczelni objęła funkcję kierownika Zakładu, a później Katedry Technologii Chemicznej i Chemii Polimerów oraz zastępcy, a od 1982 r. Dyrektora Instytutu Chemii, którą sprawowała przez kolejnych siedemnaście lat. W trudnych latach 1981-1984 pełniła funkcję prorektora ds. nauki ówczesnej opolskiej WSP. Co ważne, w połowie lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku była inspiratorką powołania Zespołu Koncepcyjnego ds. utworzenia Uniwersytetu Opolskiego, a następnie wiceprzewodniczącą powstałego w 1988 r. Społecznego Komitetu ds. powołania tej uczelni. Dzięki determinacji i kilkuletnim staraniom grupy osób, wśród których Pani prof. Maria Nowakowska odgrywała wiodącą rolę, 10 marca 1994 r. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej uchwalił Ustawę o utworzeniu Uniwersytetu Opolskiego.

Pani Profesor była członkiem Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki oraz prezesem uczelnianej Rady Zakładowej ZNP. Poza uczelnią była członkiem Zespołu Koordynacyjnego Problemu Węzłowego 034, Zespołu Dydaktyczno-Naukowego powołanego przez Ministra Przemysłu Chemicznego, członkiem sekcji technologii chemicznej Komitetu Badań Naukowych oraz Komitetu Redakcyjnego czasopisma Wiadomości Chemiczne, a także przewodniczącą Rady Naukowej ICSO w Kędzierzynie-Koźlu oraz przez wiele lat aktywnie działała w Komitecie Redakcyjnym i Radzie Programowej czasopisma Polimery.

Za swą wieloletnią pracę na rzecz opolskiej Alma Mater i regionu opolskiego Pani Profesor Maria Nowakowska była wyróżniana wieloma odznaczeniami i nagrodami m.in.: Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką Honorową „Zasłużony Opolszczyźnie”, Medalem 40-lecia PRL, Odznaką „Za zasługi dla miasta Opola”, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Medalem Uniwersytetu Opolskiego.

Pani Profesor Maria Nowakowska wykazywała się przez wiele lat niezwykłą energią a przy tym pogodą ducha. Wśród studentów i pracowników Instytutu Chemii Jej osoba zawsze kojarzona była z dobrocią oraz serdecznym i poważnym traktowaniem. Jeszcze przez wiele lat po zakończeniu działalności zawodowej Pani Profesor, zwykle wraz z Małżonkiem, brała aktywny udział w seminariach i spotkaniach naukowych organizowanych w Jej byłej Katedrze. Państwo Nowakowscy przez lata niezawodnie uczestniczyli też w uroczystościach organizowanych na Wydziale Chemii oraz w Uczelni. Prawie do końca Pani Profesor wykazywała żywe zainteresowanie sprawami Uczelni oraz losami swoich wychowanków i niezmiennie cieszyła się z odnoszonych przez nich sukcesów.

Jej oddanie nauce i Uczelni, życzliwość i zaangażowanie w rozwój kadry naukowej, serdeczność i pogoda ducha pozostaną w naszej pamięci.

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych.

Cześć Jej pamięci! 

                                                                            Współpracownicy i wychowankowie
z Katedry Technologii Chemicznej i Chemii Polimerów
Wydziału Chemii Uniwersytetu Opolskiego